Test Inteligencji Emocjonalnej

Luka pomiędzy IQ a sukcesem

W XX w. koncentrowano się na IQ, nie na EQ. Koncepcja IQ została sformułowana pod koniec XIX w. i początkowo używana była w roli wyznacznika sukcesu szkolnego, a gdy się spopularyzowała, coraz częściej zaczęto ją wykorzystywać jako wyznacznik nie tylko sukcesu w szkolne, ale też w pracy.

Co prawda zgadza się, że ludzie z wysokim poziomem IQ mają większe szanse od ludzi z niskim IQ w odnoszeniu sukcesów w pracy, istnieje jednak duża luka w korelacji między IQ, a sukcesem. Wielu ludziom z niskim IQ się powodzi, podczas gdy ludziom z wysokim IQ nie. A jeśli spojrzeć na sukces w pracy i w życiu osobistym, staje się bardziej oczywiste, że nie tylko samo IQ wpływa na sukces.

W codziennym życiu zobaczysz przykłady ludzi z wysokim IQ, którzy nie potrafią osiągnąć sukcesu w swojej pracy pomimo wybitnych zdolności akademickich.

• Bardzo inteligentny menedżer w firmie produkcyjnej nie potrafi zapanować na swoim gniewem w obliczu błędów popełnianych przez jego zespół. Krzyczy na ludzi, wzbudzając ich strach, przez co zarówno on, jak i zespół, są bezproduktywni.
• Wysoce uzdolniony nastolatek nie może się zmotywować do nauki. Pomimo wybitnych zdolności, cały dzień spędza grając na komputerze. W końcu nie osiąga żadnych pozytywnych wyników i zostaje wyrzucony ze szkoły.
• Bardzo inteligentny programista komputerowy pracuje z innymi specjalistami nad dużym projektem. Jego umiejętności programistyczne są nadzwyczajne, ale nie potrafi się efektywnie komunikować z innymi członkami zespołu. Jego praca jest średniej jakości, pomimo umiejętności programistycznych i wysokiego IQ.
• Wysoce inteligentna kobieta, naukowiec, została awansowana na stanowisko zarządcze w swojej instytucji naukowej. Jednak pomimo wspaniałych umiejętności badawczych, jest bardzo nieśmiała i lęka się przemawiać przed grupą. Ze swoim brakiem pewności siebie jest niezdolna do prowadzenia grupy i całościowe wyniki instytucji badawczej okazują się być rozczarowujące.

We wszystkich tych przypadkach przedstawiono osoby, które mają wysokie IQ, ale którym nie powodzi się dobrze, ponieważ mają problemy związane ze swoimi emocjami: brak kontroli emocjonalnej, brak motywacji, brak umiejętności komunikacyjnych, brak umiejętności przywódczych.

Istnieje wiele istotnych umiejętności, niepowiązanych z IQ, które decydują o sukcesie. Wszystkie te umiejętności towarzyszą emocjom. To spostrzeżenie doprowadziło do koncepcji EQ.

Historia EQ

Koncepcja EQ ukształtowała się w latach 90-tych. Do tego czasu skupiano się wyłącznie na IQ. Koncepcja IQ rozwinęła się około roku 1900. To w 1900 roku Alfred Binet, jeden z ojców koncepcji IQ, rozpoczął stosowanie testów IQ wśród uczniów. W 1918 roku, armia Stanów Zjednoczonych Ameryki rozpoczęła testowanie IQ wszystkich rekrutów. W następnych dekadach IQ stawało się coraz to bardziej popularne, aż zaznajomiła się z nim ogromna część społeczeństwa.

Od roku 1900 do 1990 koncentrowano się wyłącznie na IQ, nie na EQ. Około roku 1990 ludzie zdali sobie sprawę, że wyznacznikiem sukcesu nie jest samo IQ, były bowiem inne ważne komponenty wpływające na sukces w życiu prywatnym i zawodowym, których IQ nie obejmowało. Nie istniała wtedy jednak zunifikowana koncepcja dla tych składowych, które wpływały na sukces.

Pierwszą próbą włączenia czynników emocjonalnych do IQ była koncepcja "inteligencji sukcesu" opracowana przez Howarda Gardnera. Według Gardnera, IQ mogło być wyznacznikiem sukcesu tylko w przypadku, gdyby zawierało dodatkowe komponenty, niż tylko inteligencję "słowną", "matematyczną" czy "wzrokową". "Inteligencja sukcesu" składa się, według Gardnera, z siedmiu komponentów:

1. słowno-lingwistyczny
2. logiczno-matematyczny
3. wzrokowo-przestrzenny
4. muzykalny
5. cielesno-kinetyczny
6. interpersonalny
7. intrapersonalny

Pierwsze trzy komponenty (słowno-lingwistyczny, logiczno-matematyczny, wzrokowo-przestrzenny) zawarte są w tradycyjnej koncepcji IQ. Komponenty muzyczny i fizyczno-kinetyczny odzwierciedlają poziom ogólnych zdolności istotnych dla muzyki i sportu. Ostatnie dwa komponenty, inteligencja interpersonalna i intrapersonalna, odnoszą się do emocji i są przodkami obecnej definicji EQ.

Już w 1990 roku, Salovey i Mayer, ukuli termin "inteligencja emocjonalna". Sformułowali inteligencję emocjonalną IQ, EIQ, która była niezależna od IQ. Jednak EQ nie było popularne do czasu publikacji bestselleru Daniela Golemana "Inteligencja emocjonalna" w 1995 roku. Książka ta dała początek zainteresowaniu publicznemu koncepcją EQ i spowodowała lawinę artykułów i książek na ten temat. W późnych latach 90-tych inteligencja emocjonalna stała się jedną z najgorętszych fraz we współczesnej psychologii. Dziś EQ jest uznawana za miarę ważnego zestawu umiejętności; oczywiste jest, że uświadomiono sobie jej znaczenie w określaniu sukcesu.

Całościowy obraz psychologii człowieka

IQ + Osobowość

Przez ponad 100 lat psychologowie zajmowali się pomiarami IQ. Przez jeszcze dłuższy okres czasu zajmowali się oceną osobowości człowieka. Uważano, że IQ i osobowość są w stanie opisać całkowitą psychologię człowieka. Testy osobowości badały wrodzone cechy osobowościowe, a testy IQ zdolności intelektualne. Uważano za kompletny sposób oceny psychologii człowieka.

Jednakże przed wprowadzeniem koncepcji EQ istniała jedna "luka": pewnego rodzaju umiejętności nie klasyfikowały się bowiem ani jako część zdolności IQ, ani osobowości. Ponadto można było zauważyć, że IQ nie koreluje dobrze z sukcesem. Od dawna wiedziano, że są inne czynniki niż IQ, które mogłyby wyjaśnić sukces i że wiele z tych czynników powiązanych było z emocjami. Postrzegano je jednak jako część osobowości.

Przykładowo, osobom o niskim ilorazie inteligencji mogło się wciąż powodzić zawodowo, ponieważ były "osobami dla ludzi", albo ponieważ miały wysoką motywację. Z drugiej strony, ludzie o wysokim ilorazie inteligencji mogły nie odnosić sukcesów z powodu nieśmiałości lub braku inicjatywy.

Jednakże powyższe cechy to nie cechy osobowości, ale raczej "zdolności osobowościowe". Ktoś może mieć cechę osobowości "introwertyk" i jednocześnie zdolność osobowościową bycia "osobą dla ludzi". IQ i EQ opisują poziom zdolności, osobowość zaś nie. Zamiast tego, osobowość opisuje niezmienne cechy czyjejś osobowości. Te cechy nie mają związku ze zdolnościami. Ani IQ, ani osobowość nie są zdolne ocenić zestawu zdolności składających się na EQ.

IQ + Osobowość + EQ

Dodanie koncepcji EQ do koncepcji osobowości i inteligencji, skompletowało nasz pogląd na psychologię człowieka. Obecnie psycholodzy wiedzą, że każda osoba posiada osobowość, pewien poziom inteligencji i pewien poziom inteligencji emocjonalnej.

Osobowość określa, jaka osoba "jest" z natury; na przykład, czy jest introwertyczna czy też ekstrawertyczna lub czy "zorientowana na myślenie" czy "zorientowana na odczuwanie". Jeśli chcesz poznać swoją osobowość, weź udział w darmowym teście osobowości Swiss 16 PT.

IQ mierzy Twój poziom intelektualnych zdolności. Mierzy Twoją umiejętność logicznego myślenia, wchłaniania informacji, przekazywania wiedzy i rozwiązywania problemów. Jest bardzo dobrym wyznacznikiem sukcesu w szkole, ale niezbyt dobrym w przewidywaniu sukcesu zawodowego i w prywatnym życiu.

EQ mierzy Twój poziom zdolności emocjonalnych. Mierzy Twoje umiejętności rozumienia własnych emocji, kontrolowania reakcji emocjonalnych, motywowania siebie, rozumienia sytuacji społecznych i umiejętnej komunikacji z innymi. Jest dobrym wyznacznikiem powodzenia w życiu prywatnym, ale sam w sobie nie sprawdza się przy przepowiadaniu sukcesu w szkole, czy w pracy. Jednakże, kombinacja EQ i IQ jest wspaniałym wyznacznikiem sukcesu w szkole, w pracy i w życiu prywatnym.

Trzy koła w powyższym diagramie pokrywają się. Ma to na celu pokazanie, że choć EQ, IQ i osobowość są niezależne od siebie, to są między nimi pewne związki. Ludzie o osobowości "zorientowanej na myślenie" mają często wyższe IQ, ale niższe EQ od ludzi "zorientowanych na odczuwanie". Nie chcemy przez to powiedzieć, że każda osoba "zorientowana na odczuwanie" będzie miała wyższe EQ i niższe IQ, ale że zachodzi tu korelacja. Podobnie ludzie introwertyczni mają częściej wyższe IQ, ale niższe EQ od ludzi ekstrawertycznych.

Między EQ a IQ również zachodzi korelacja. Ludzie z niskim IQ często mają też niskie EQ; gdy wzrasta IQ zazwyczaj wzrasta również EQ. Jednak, gdy IQ staje się naprawdę wysokie, EQ ogólnie się obniża. Nie znaczy to, że nie ma ludzi z niskim IQ, którzy mają wysokie EQ, albo że nie istnieją geniusze z wysokim IQ posiadający również wysokie EQ, ale badania przeprowadzone na całym świecie wskazują na występowanie powyższych trendów.

Obszary kompetencji emocjonalnych

Żaden pojedynczy komponent nie definiuje Twojego EQ. W rzeczywistości test EQ składa się z pięciu komponentów:

1. Samoświadomość
2. Samozarządzanie
3. Automotywacja
4. Świadomości społecznej.
5. Zarządzania relacjami.

Co to jest inteligencja emocjonalna?

Inteligencja emocjonalna (EI), często wyrażana ilorazem inteligencji emocjonalnej (EQ), opisuje zdolność do postrzegania, zarządzania emocjami swoimi i innych, oraz emocjami grup.

Definiowanie inteligencji emocjonalnej

Wokół definiowania EQ toczy się wiele sporów. Do dziś przedstawiono trzy główne modele EI:

• Modele zdolnościowe EI
• Mieszane modele EI
• Modele ujmujące EI jako zespół cech osobowości

Model zdolnościowy

Koncepcja EI autorstwa Saloveya i Mayera stara się umieścić EI w granicach standardowych kryteriów nowej inteligencji. Po cyklu badań naukowych, ich początkowa definicja EI została zmieniona na: "Zdolność do spostrzegania emocji, wspomaganie myślenia za pomocą emocji, rozumienie emocji i kierowanie emocjami w celu pobudzania osobistego rozwoju".

Model zdolnościowy postrzega emocje jako użyteczne źródło informacji, które pomaga ludziom w pojmowaniu i poruszaniu się w środowisku społecznym. Model mówi, że jednostki różnią się w swojej zdolności do przetwarzania informacji natury emocjonalnej i w swojej zdolności do stosowania emocji w procesach poznawczych. Ta zdolność manifestuje się w pewnych zachowaniach przystosowawczych.

Model proponuje 4 typy zdolności obejmowanych przez EI:

• Spostrzeganie emocji: zdolność wykrywania i rozszyfrowywania emocji w twarzach, obrazach, głosach i artefaktach kulturowych - włączając w to zdolność do identyfikowania swoich własnych emocji. Spostrzeganie emocji stanowi podstawowy aspekt inteligencji emocjonalnej, gdyż umożliwia jakiekolwiek przetwarzanie informacji o charakterze emocjonalnym.

• Korzystanie z emocji: umiejętność wykorzystania emocji do ułatwiania sobie aktywności poznawczej, takiej jak myślenie i rozwiązywanie problemów. Osoba inteligentna emocjonalnie potrafi wykorzystać zmienność swojego nastroju tak, by w pełni pasował on do nadchodzących zadań.

• Rozumienie emocji: umiejętność rozumienia języka emocji i doceniania skomplikowanych związków między emocjami. Na przykład, rozumienie emocji obejmuje wrażliwość na niewielkie wahania między emocjami i umiejętność rozpoznawania, i opisywania procesu rozwoju emocji w czasie.

• Kontrola emocji: zdolność do kontrolowania emocji zarówno w sobie, jak i u innych. Dlatego, osoba inteligentna emocjonalnie potrafi trzymać w ryzach emocje nawet negatywne i zarządzać nimi w sposób umożliwiający jej osiągnięcie zamierzonych celów.

Mieszane modele EI

Model emocjonalnych kompetencji

Model EI wprowadzony przez Daniela Golemana skupia się na EI jako na szerokim zakresie kompetencji i umiejętności, które napędzają działania menedżerskie i jest mierzony przez wielu oceniających i przez samego siebie (Bradberry i Greaves, 2005). W książce "Inteligencja emocjonalna w praktyce" (1998) Goleman zbadał rolę EI w pracy i wysunął wnioski, że EI jest najsilniejszym wyznacznikiem sukcesu w miejscu pracy, czego potwierdzenie nieco nowszymi odkryciami na próbkach o zasięgu światowym możemy znaleźć u Bradberrego i Greavesa w książce "Podręcznik inteligencji emocjonalnej" (2005).

Model Golemana nakreśla cztery główne konstrukty EI:

• Samoświadomość: zdolność do odczytywania swoich emocji i rozpoznawania ich wpływu przy poleganiu na wewnętrznych odczuciach w podejmowaniu decyzji.

• Samozarządzanie: obejmuje kontrolowanie swoich emocji i impulsów oraz dostosowywanie ich do zmieniających się okoliczności.

• Świadomość społeczna: umiejętność wyczucia, rozumienia i reagowania na czyjeś emocje z jednoczesnym rozumieniem sieci społecznych.

• Zarządzanie relacjami: umiejętność inspirowania, wpływania i przyczyniania się do czyjegoś rozwoju przy jednoczesnej umiejętności zarządzania konfliktami.

Goleman włącza zestaw emocjonalnych kompetencji do każdego konstruktu EI. Kompetencje emocjonalne to nie są wrodzone talenty, raczej wyuczone zdolności, nad którymi trzeba pracować i rozwijać je, by uzyskać wybitne wyniki. Goleman postuluje, że jednostki rodzą się z ogólną inteligencją emocjonalną determinującą ich potencjał do uczenia się emocjonalnych kompetencji.

Model Bar-Ona inteligencji emocjonalno-społecznej

Psycholog Reuven Bar-On (2006) wypracował jedno z pierwszych narzędzi pomiaru EI używające terminu "iloraz emocji". Definiuje on inteligencję emocjonalną jako dziedzinę zajmującą się efektywnym rozumieniem siebie i innych, dobrym odnoszeniem się do ludzi, przystosowywaniem się i radzeniem sobie w najbliższym otoczeniu po to, by w sukcesywnie radzić sobie z wymogami środowiskowymi. Bar-On postuluje rozwój EI w czasie i możliwość jej doskonalenia poprzez trening, programowanie i terapię.

Bar-On wysuwa hipotezę, że jednostki z EQ wyższym od przeciętnego zazwyczaj lepiej sobie radzą w odpowiadaniu na wymogi i naciski pochodzące ze strony środowiska. Odnotowuje również, że niedostatki w EI mogą oznaczać brak sukcesów i borykanie się z problemami emocjonalnymi. Problemy z radzeniem sobie w danym środowisku są, według niego, szczególnie powszechne wśród osób, którym brakuje podskal testowania rzeczywistości, rozwiązywania problemów, odporności na stres i kontroli impulsów. Bar-On uważa, że inteligencja emocjonalna i inteligencja poznawcza mają porównywalny wkład w ogólną inteligencję człowieka i razem wzięte mogą stanowić wskazówkę potencjału człowieka do odniesienia sukcesu w życiu.

Model ujmujący EI jako zespół cech osobowości

Petrides zaproponował konceptualne rozróżnienie między modelem EI bazującym na umiejętnościach, a modelem EI bazującym na cechach osobowości. Inteligencja emocjonalna w tym ujęciu oznacza "zbiór skłonności do zachowań i sposobów postrzegania samego siebie dotyczących czyichś umiejętności rozpoznawania, przetwarzania i wykorzystywania emocjonalnie obciążonej informacji". Ta definicja EI obejmuje skłonności do zachowań i umiejętności, które dana osoba u siebie dostrzega i jest badana miarą samoopisową, w przeciwienstwie do modelu bazującym na umiejętnościach, który odnosi się do faktycznych umiejętności wyrażanych miarą działań. Model EI jako zespół cech powinno się badać w obrębie struktury osobowości.

Model EI bazujący na cechach osobowości jest modelem ogólnym i podsumowującym powyżej omówione dwa modele Golemana i Bar-Ona. Petrides jest głównym krytykiem modelu opierającego się na umiejętnościach i MSCEIT argumentując, że bazują one na "psychometrycznie bezwartościowych" procedurach oceniania.

Interpretacja idei EI jako cech osobowości prowadzi do konstruktu leżącego poza taksonomią ludzkich zdolności poznawczych. Jest to istotna różnica, ponieważ bezpośrednio ciąży na operacjonalizacji koncepcji, teorii i hipotez formułowanych na ten temat.